Żyjemy w epoce, w której myślenie staje się towarem deficytowym. Nie dlatego, że ludziom brakuje inteligencji, ale dlatego, że brakuje im odwagi, by z niej korzystać. W świecie przebodźcowanym informacjami, gdzie nagłówki i emocjonalne slogany zastępują rzetelną analizę, rozum jest stopniowo zastępowany konsumpcją gotowych narracji.

Każdego dnia jesteśmy karmieni śmieciowym pokarmem intelektualnym – szybkim, łatwym do przełknięcia, ale pozbawionym wartości odżywczych. Media, algorytmy, społeczności internetowe – wszyscy podają nam gotowe odpowiedzi, zanim jeszcze zdążymy zadać pytanie. Roger Scruton przestrzegał, że racjonalność to sztuka odnajdywania sensu w świecie. A jednak, jak odnaleźć sens w rzeczywistości, w której każda narracja jest „równie ważna”, prawda staje się kwestią opinii, a fakty ustępują miejsca emocjom?

Dziś myślenie jest niemodne. Człowiek, który poszukuje prawdy, zostaje oskarżony o „arogancję intelektualną” – bo przecież każda perspektywa ma równe prawo do istnienia. To nie przypadek, że współczesna kultura produkuje ludzi przekonanych, że ich emocje są ważniejsze od rzeczywistości.

Ale rozum to nie maszynka do powtarzania tego, co modne. To narzędzie, które pozwala dostrzec więcej, głębiej, ostrzej. To akt odwagi, a nie biernej konsumpcji treści. Myślenie to nie tylko „mieć własną opinię” – to umiejętność oddzielania tego, co prawdziwe, od tego, co wygodne.

Nieprzypadkowo pewien niemiecki zwracał uwagę na to, że: „To, co najbardziej poważne, powinno wskazywać na to, że jeszcze nie myślimy.” A co dziś jest najbardziej poważne? To, że ludzie przestają myśleć – i nawet tego nie zauważają.

Nie myślimy, bo nie musimy. Nie musimy szukać wiedzy – algorytmy podsuwają nam treści dopasowane do naszych emocji. Nie musimy analizować – nagłówki dostarczają interpretacji. Nie musimy zadawać pytań – bo gotowe odpowiedzi czekają na nas na ekranie.

Efekt? Nasze umysły nie są już twórcami myśli – stały się odbiornikami cudzych narracji.

Ale świat nie znosi pustki. Kiedy przestajesz myśleć, ktoś inny myśli za ciebie.

To nie jest teoria spiskowa. To fundamentalna prawda o ludzkiej psychologii i mechanizmach władzy. Każda epoka, w której odrzucono rozum, kończyła się katastrofą. Nie ma wolności bez myślenia. Nie ma mądrości bez wysiłku intelektualnego. Nie ma kultury bez ludzi, którzy potrafią odróżnić prawdę od fikcji.

Na koniec chciałby Ci przypomnieć, dopowiedzieć, że myślenie to nie luksus, ale konieczność. Nie daj się oszukać tym, którzy mówią, że wystarczy „czuć”, „wierzyć”, „być sobą”. Myślenie to nie emocjonalny impuls – to zdolność do analizy, kwestionowania, rozumienia. Kiedy rozum przestaje pracować, przestajemy być tym, kim naprawdę jesteśmy. Bo człowiek, który przestaje myśleć, nie tylko traci rozum – traci także siebie.